Elazığ Mermerciler ve Madenciler Derneği Genel Sekreteri, Maden Yüksek Mühendisi Hayri Günay, Elazığ'ın Maden ilçesinde bulunan matelik maden yatağının Elazığ ve ülke ekonomisi için büyük bir kaynak niteliği taşıdığını belirterek, bu kaynağın en etkili şekilde kullanılması gerektiğini söyledi. 

Günay, Elazığ kamuoyunda günlerdir konuşulan Maden yatağının kimler tarafından ve nasıl işletileceği konusunda da düşüncelerini paylaştı.

Günay yaptığı açıklamada, şu ifadelere yer verdi:

"Bizim dile getirmeye çalıştığımız konu  işletme  kazansın kar etsin  ama en azından  üretip sattığı cevherin  bir kısmını ilimizin ekonomisine katkısı olacak organize sanayi bölgelerinde veya fizibilite açısından uygun ilimiz sınırları içerisinde  uç ürün dediğimiz üretimlerin yapılması için sanayi yatırımlarının yapılmasıdır. 

Elazığ ımızda  bulunan  metalik madenler den  Dünya literatürüne girmiş iki cevherimiz ki bunlar  yüksek rezerv ve tenöre sahip  KROMİT ve BAKIR  madenlerimizdir.  Bakır  madenimizin üretimi   yüz yılıgeçmiştir..   Kromit madenlerimizin üretilmesi ise  yüz yıl civarındadır. Nereden bakarsanız bakın  İlimiz,Bölgemiz,Türkiyemiz ve Dünya madenciliği içierisinde yer almış bu madenlerimizden   100 yılı aşan üretimleriyle milyonlarca ton Bakır ve Kromit cevherlerimiz yarımamul  bir şekilde ekonomiye kazandırılmıştır.  Başlangıçta  devlet eliyle  üretim ve işletilmesi yapılmış daha sonraki özelleştirme kapsamında  önce Bakır maden işletmesi ve ruhsatı daha sonra ise Kromit madeni  işletmesi ve ruhsatları   özel sektöre  devredilmiştir. 

İlimizin madenciliğin de üretilen hammaddeler olan Bakır ve Kromit  Elazığ’ımızın sürdürülebilir  kalkınması  ve büyümesi için ne gibi katkılar sunmuştur diye düşündüğümüzde, binlerce çalışan ve emekli olmuş ,yeni madencilik  firmaları ortaya çıkmıştır. Bu faydalara  birkaç şey daha eklenebilir. Bunlar yeterli mi diye soracak olursak deve de kulak misali diyebiliriz.  Bu maden ruhsatlarını ve işletmelerini özelleştirme den  satın alan  firmalar elbetteki kar edeceği için  almışlardır. İşletme elbette kar edecektir.  Bizim dile getirmeye çalıştığımız konu  işletme  kazansın kar etsin  ama en azından  üretip sattığı cevherin  bir kısmını ilimizin ekonomisine katkısı olacak organize sanayi bölgelerinde veya fizibilite açısından uygun ilimiz sınırları içerisinde  uç ürün dediğimiz üretimlerin yapılması için sanayi yatırımlarının yapılmasıdır. 

Bugüne kadar bunlar gerçekleşmedi.  Gerçekleşmemesinin sebeplerini saymakla bitiremeyiz. Elazığımızın kalkınmasın da sanayileşmesinde  önemli rol üstlenmesi gerekmez miydi?  Yeni  iş kollarının gelişmesine de olumlu katkılar sunması  gerekmezmiydi?  Elbette gerekliydi  yatırımların bir kısmını ELAZIĞ ımıza yapsalardı. Bizlerde bunları dile getirmezdik.  Çünkü sanayi toplumları ilk önce madenlerinin işlenmesiyle, teknolojik üretimler yapmalarıyla  endüstri ülkeleri oldular refah seviyeleri yükseldi.

Şimdi gelelim 2022 yılına ve Elazığımız'da   tespit edilen MADEN/CEVHER  yatağı hakkında Elazığlı ne yapacak? Yine sadece  konuşacak mıyız, yoksa aksiyon alacakmıyız? Bunu yakın zamanda göreceğiz.

Elazığ ilimizin Maden  ve  Alacakaya ilçeleri arasında  bulunan cevher yatağı bazen Bakır, bazen bakır-kurşun-çinko, bazen de demirli Bakır ile başlayan ve birkaç kıymetli elementi  daha içeren maden rezervi nin tespit edilmesi   için 300-400 hektarlık bir alanda  MTA tarafından arama sondajları  gerçekleştirilmiştir.  Arama sondajları  ciddi derinliklerde  gerçekleştirilmiş  ve yüzbinlerce metre karotlu arama sondajları  yapılıp saha etüt edilmiştir.  Arama sondajları derinliklerinde hep dile getirmeye çalıştığımız derin madencilik ve rezerv tespiti için gerekli  200, 300, 400 bazen 500 metre gibi derinliklerde çalışmalar yapılmıştır.  Bu karotlu sondajlara  milyonlarca harcamalar yapılmıştır. Karotlu sondajlarda  bazı yerlerde  ciddi kalınlıklarda bakır damarları kesilmiştir. Metalik maden damarları  son zamanlarda tespit edilen en kalın damarlı sülfürlü cevherlerin başında gelmektedir.

Krom  cevheri  en başta  metalürji sanayisinden kullanılmaktadır.Bunlardan başlıcaları  Paslanmaz çelik ve türevleri, metal kaplamalar,metal alaşımlar  ,ateşe dayanıklı çeşitli malzemeler  mutfak ve banyo malzemeleri, otomotiv sanayinin vazgeçilmezi, döküm sanayi  sayabiliriz.  Krom  alaşımları  uçak,silah, gemi  vb yapımında kullanılır. Otomotiv sanayinde, aydınlatmada, i nşaatlarda çelik üretiminde kullanılır.

Bakır; çeşitli zenginleştirme aşamalarından geçirilerek günlük hayatımızda kullanmadığımız yer yok gibidir. Başta enerji sektörü,bakır kablo üretimi, elektirik,elektronik  sanayi, ulaşımda yani otomotiv sektöründe  kimyacılıkta,boya sanayinde metalürjide  kaynak işlerinde, telekominikasyonda, endüstriyel ürünlerde mesela klima soğutma borularında,buzdolabında  gibi  kısaca teknolojik ne varsa  bakır orda vardır, kullanılmaktadır.

Bakır ve Krom  madenlerinin kullanıldığı alanların başlıcalarını saymaya çalıştık. Peki bu kadar kullanım alanları geniş  olan madenlerimiz , uç ürün dediğimiz ,son kullanıcıya  hitap eden bir yatırımı var mı ? Ben bilmiyorum, bilen varsa söylesin bizlerde bilelim.

O halde yapılması gereken ilimizde faaliyete geçebilecek  maden işletmelerini özellikle  gündemimizi meşgul eden  maden sahasının işletilmesini bir Elazığ sevdalısının  işletmeye üretime talip olmasıdır.  Madenciliğin tüm aşamaları olan ocaktan tüvenan üretimi, ardından zenginleştirme, ardından izabe tesisi yani metalik hale getirme  ve en sonunda  kablosundan tutunda otomotivinden, endüstriyel ürünler, son kullanıcıların talepleri doğrultusunda üretim yapacak yan kollarda ki fabrikalar ve üretim tesislerinin faaliyete geçirilmesi yani  ENTEGRE  tesisin kurulmasıdır.  Elazığ ımıza  onlarca  yeni ve teknolojik yatırımlar  ile son kullanıcıya hitap eden yatırımların  ilimiz ekonomisine  kazandırılması   ekonomimizi canlandırabilecektir..  Bölgemizde ekonomisi gittikçe küçülen il olmaktan çıkar ihracat artar insanların refah seviyesi  yükselir.

MTA 'nın görevleri arasında  maden sahalarının  tespitini yapıp  jeolojik haritalama, sondaj  rezerv  tespiti  ve  tenör tespiti gibi verileri elde ettikten sonra    sahanın  ihaleye çıkarılmasını  MAPEG   vasıtasıyla sağlayabildiği gibi işletme tesisi kurmak şartıyla (cevher zenginleştirme tesisi,izabe tesisi, uç ürün eldesi)  da verilebilmektedir. Çünkü yerin altında duran madenin kimse faydası yoktur. İşletilmesi üretim yapılması, istihdam ve  yeni iş kollarının gelişmesi, uç ürünleri dediğimiz  yatırımların yapılmasına öncülük etmesi  için madenlerin işletilme gereklidir.  Önemli olan bunu kim hangi firma veya firmaların işleteceğidir. İlimizin otaklaşa kuracağı firmalar mı uluslar arası firmalar mı  bunlarla konsorsiyum mu olacak. Elazığımıza ne katkısı  olacak ona bakmak lazım .  Elazığ’ımızda  madenciliğin önemini ortaya çıkaracak  özel sektör iş birliğini artıracak ve  geliştirecek bu  madenin  işletilmesinin Elazığımıza en fazla katkıyı yapacak şekilde değerlendirilmesini beklemek en doğal hakkımız diye düşünüyorum.  KOLLEKTİF hareket etmeyi becerebilen bir Elazığ  yeni umutların yeşermesine sebep olacaktır."